Cyprysik groszkowy - odmiany, uprawa, przycinanie

Cyprysik groszkowy (Chamaecyparis pisifera) to bardzo popularny gatunek pochodzący z Japonii i powszechnie uprawiany zwłaszcza w krajach o łagodniejszym, wilgotnym klimacie. Istnieją ciekawe odmiany cyprysika groszkowego przybierające formę drzew, jak i niewielkich krzewów. Dzięki temu rośliny te znajdują zastosowanie zarówno w dużych, jak i małych ogrodach. Podpowiadamy jak wygląda uprawa cyprysika w ogrodzie i jakie są wymagania tej rośliny, jak wykonać przycinanie cyprysika, gdy nadmiernie się rozrośnie oraz zdradzamy najlepsze sposoby na samodzielne rozmnażanie cyprysika groszkowego.

Čempres s graškim bulevarom

Cyprysik groszkowy 'Boulevard'

Fot. depositphotos.com

Cyprysik groszkowy - odmiany

Wielość odmian, łatwość w uprawie oraz wolne tempo wzrostu sprawiają, że cyprysik groszkowy jest wymarzoną rośliną zarówno do kompozycji, wolnych nasadzeń, na skalniaki oraz do uprawy w pojemnikach. Oto najpopularniejsze i warte uwagi odmiany cyprysika groszkowego:

Cyprysik groszkowy 'Aurea' - to niewielka roślina dorastająca do 6-7 m wysokości i świetnie sprawdzająca się w małych ogrodach. Ozdobne łuski charakteryzują się złocistożółtą barwą przechodzącą w ciemnozieloną wewnątrz korony.

Cyprysik groszkowy 'Boulevard' - osiąga 5 m wysokości i 1,2 m szerokości. To wolno rosnący krzew, a po wielu latach uprawy nieduże drzewo o stożkowym pokroju i atrakcyjnej, srebrzystej barwie gałązek. Jego szare, igiełkowate liście długości do 5-6 m porastają miękkie i gęsto ułożone igły, które wyginając się ku górze zasłaniają pędy ukazując dolną stronę z dwoma białymi woskowymi paskami. Jesienią i zimą zmienia barwę z zielonej na szarą.

Cyprysik groszkowy 'Filifera aurea' - to niski krzew dorastający do 4 m o koronie w kształcie szerokiego stożka. Odznacza się złocistożółtą barwą utrzymującą się przez cały rok. Odmiana polecana do małych ogrodów, na skalniaki oraz jako roślina soliterowa. Jest odporna na zanieczyszczone powietrze, więc szczególnie polecana do nasadzeń na terenach miejskich.

Filifera Nana grašak čempres

Cyprysik groszkowy 'Filifera Nana'

Fot. stgiera, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Cyprysik groszkowy 'Filifera Nana' - to karłowa odmiana cyprysika, wolnorosnąca, osiągająca wysokość 1,5 m o ciemnozielonym zabarwieniu. Polecana do małych ogrodów i ogrodów skalnych. Doskonale nadaje się do sadzenia nad zbiornikami wodnymi ze względu na przewieszające się pędy tworzące fontannę.

Cyprysik groszkowy 'Golden mop' - odznacza się złocistożółtą barwą pędów. Odmiana karłowa osiąga 1 m wysokości. Charakteryzuje się dużą mrozoodpornością do -20°C i jest polecana do uprawy w całej Polsce. Może być sadzona jako roślina okrywowa np. na skarpach.

Čempres od graška zlatne krpe

Cyprysik groszkowy 'Golden mop'

Fot. depositphotos.com

Cyprysik groszkowy 'Plumosa' - to najbardziej rozpowszechniona odmiana, wysoka, bo osiągająca 10 m wysokości i ponad 3 m szerokości. Jej wzniesione gałęzie porośnięte są zielonymi igłami. Jej złocista wersja to 'Plumosa Aurea', a dla posiadaczy niewielkich ogrodów polecić można karłowatą odmianę 'Plumosa Aurea Compacta', która dorasta do zaledwie 1 m wysokości.

Cyprysik groszkowy 'Snow' - charakteryzuje się piękną srebrzystą barwą liści i osiąga 1,5 m wysokości. Odmiana ta najlepiej czuje się w półcieniu w pobliżu zbiornika wodnego. Dobrze sprawdzi się w uprawie pojemnikowej lub w skrzynce balkonowej. Dobrze reaguje na formowanie.

Cyprysik groszkowy 'Nana' - ozdobny krzew o pokroju kulistym wysokości 60 cm i szerokości do 150 cm, tworzący zwarte, spłaszczone poduchy. Pędy o charakterystycznym skręconym zakończeniu porastają zielononiebieskie łuski. Roślina jest mrozoodporna oraz wytrzymała na zanieczyszczenia powietrza.

Cyprysik groszkowy 'Nana Variegata' - to złocista, pstra wersja swojej poprzedniczki. Sprawdzi się jako element kompozycji oraz jako roślina okrywowa.

Cyprisik groszkowy 'Baby blue' - przeciętnie dorasta do 1 m wysokości i szerokości u swej podstawy, tworząc szeroki stożek o niebieskosrebrym zabarwieniu. Ta odmiana cyprysika groszkowego dobrze znosi cięcie, więc sprawdzi się jako roślinna rzeźba lub atrakcyjne tło dla bylin na rabacie kwiatowej.

Cyprisik groszkowy - wymagania, uprawa

Cyprysik groszkowy nie jest szczególnie wymagający w uprawie, jednak lubi wilgoć, więc warto sadzić go w pobliżu zbiorników wodnych. Jest świetną rośliną soliterową. Najlepiej udaje się na glebach wilgotnych, żyznych o odczynie lekko kwaśnym (pH 6,0-6,5). Wiosną lub jesienią glebę piaszczystą przeznaczoną pod uprawę cyprysika warto nawozić kompostem, natomiast glebę ciężką kwaśnym torfem wysokim i przekompostowaną korą stosując proporcje 1:1:1 pomiędzy ziemią, torfem i korą. W terminie wiosennym korzystnie jest zasilić rośliny nawozem mineralnym. Najlepiej stosować wieloskładnikowy nawóz uniwersalny lub specjalistyczny nawóz do iglaków. Warto pamiętać, że cyprysiki są bardzo wrażliwe na zasolenie gleby, nie należy więc przekraczać zalecanych dawek nawozów.

Rośliny, które są sprzedawane w pojemnikach można sadzić przez cały rok, gdyż ich system korzeniowy po wyjęciu z pojemnika pozostanie nienaruszony. Gdy zdecydujemy się na kupno sadzonek cyprysików wykopanych z ziemi (z tzw. odkrytym korzeniem) najlepiej sadzić je wczesną wiosną lub wczesną jesienią od sierpnia do września, tak aby zdążyły się dobrze ukorzenić i przystosować do nowego miejsca przed nadejściem zimy.

Čempres od graška aureje

Cyprysik groszkowy 'Aurea'

Fot. depositphotos.com

Aby zatrzymać wilgoć w glebie, co w uprawie cyprysika groszkowego jest niezwykle istotne, warto ściółkować ziemię wokół roślin. Do ściółkowania możemy użyć materiałów organicznych (kora sosnowa, trawa, igły, szyszki) oraz sztucznych, jak na przykład włoknina polipropylenowa.

Čempresima graška trebaju dobro osunčani do blago zasjenjeni položaji , zaštićeni od vjetra. Zone tvrdoće biljaka za većinu sorti čempresa graška su 5B ili 6A. Stoga se mogu uzgajati u cijeloj Poljskoj i puno su otporniji na mraz od, na primjer, Lawsonovog čempresa.

Čempres graška - bolesti i štetnici

U uzgoju čempresa graška najčešće se susrećemo s gljivičnim bolestima kao što su:

  • Fitoftora - bolest inficira korijenov sustav, što dovodi do njegovog truljenja, uslijed čega čempresi rastu sporije, ljuske ili iglice postaju žute, a zatim postaju crvenkastosmeđe. S vremenom cijele biljke umiru i čine se izgorjelima.
  • szara pleśń - choroba objawiająca się w postaci szarego, pylącego nalotu na igłach i pędach oraz powstawaniu wodnistych plam, z czasem zatakowane tkanki zasychają,
  • zamieranie pędów - infekcja prowadząca do brązowienia i opadania igieł, pojawiają się też gnilne plamy na różnych częściach pędu, brązowa nekroza atakuje zwykle wierzchołki pędów i przesuwa się stopniowo coraz niżej.

Po zauważeniu pierwszych brązowiejących pędów, należy je na bieżąco wycinać, a całe rośliny opryskać naturalnym preparatem Biosept Active. Preparat ten uodparnia rośliny na choroby i stymuluje ich wzrost, co przyspieszy regenerację uszkodzonych tkanek. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest też oprysk i podlanie rośliny biologicznym preparatem grzybobójczym o nazwie Polyversum WP, który skutecznie leczy rośliny porażone fytoftorozą i szarą pleśnią. Oba te naturalne preparaty można stosować zapobiegawczo, jak i po zauważeniu objawów choroby na pędach cyprysika groszkowego. Ze względu na odmienny sposób działania nie należy jednak Bioseptu i Polyversum WP stosować jednocześnie (wybierzmy jeden z nich, a drugi zastosujmy nie wcześniej jak po odczekaniu co najmniej 2 tygodni).

Jeśli zaistnieje konieczność użycia silniejszego środka grzybobójczego, warto sięgnąć po fungicyd Scorpion 325 SC, który poradzi sobie ze wszystkimi w/w chorobami cyprysika groszkowego.

Szkodniki niezwykle rzadko atakują cyprysiki groszkowe i zazwyczaj nie stanowią znaczącego problemu w ich uprawie. Na tych roślinach sporadycznie może pojawiać się przędziorek sosnowiec oraz mszyca miodownica cyprysikowa.

Cyprysik groszkowy - rozmnażanie

Cyprysiki groszkowe są ogólnodostępne i większości szkółek możemy przebierać w odmianach o różnych kształtach i kolorach, ale osoby dysponujące dużą dozą cierpliwości mogą pokusić się o samodzielne ich rozmnażanie najlepiej przez sadzonki lub z nasion.

Jesienią (od września do listopada) przygotowujemy sadzonki cyprysika groszkowego z tegorocznych pędów z fragmentem zeszłorocznego drewna u podstawy (czyli z tzw. piętką), które zanurzamy w ukorzeniaczu, a następnie umieszczamy w podłożu przygotowanym z torfu wysokiego oraz gruboziarnistego piasku, po czym wstawiamy do tunelu lub szklarni. Wiosną możemy je przesadzić do pojemników.

Jeśli zdecydujemy się na czasochłonne rozmnażanie cyprysika z nasion musimy przetrzymać zebrane nasiona przez okres zimowy w ciemnym i chłodnym pomieszczeniu. W marcu nasiona cyprysika mieszamy z wilgotnym piaskiem, stratyfikujemy (przetrzymujemy w wilgotnym podłożu np. piasku lub w lodówce w temperaturze -4°C) przez okres do 4 tygodni po czym w maju wysiewamy do skrzynek wypełnionych mieszanką torfu, piasku i kory. Po 2-3 latach od wysiania siewki można przesadzić do pojemników, a po następnych 2-4 latach na zagony. Pamiętajmy jednak, że w ten sposób możemy rozmnażać głównie gatunek, gdyż siewki odmian ozdobnych często nie powtarzają cech rośliny matecznej. Ogrodowe odmiany cyprysika zdecydowanie lepiej rozmnażać wegetatywnie przez sadzonki.

Čempres s graškim bulevarom

Sadzonki cyprysika groszkowego 'Boulevard'

Fotografija depositphotos.com

Čempres graška - rezidba

Čempres za grašak ne zahtijeva oblikovanje rezidbe , jer ima prirodnu, lijepu naviku. Međutim, ne postoje prepreke za oblikovanje krune prema vašim potrebama, stvarajući jedinstvene vrtne skulpture ili živice. Sjetite se samo odabrati sorte čempresa od graška koje su dobre za rezidbu i otporne na mraz, npr. 'Baby blue' ili 'Snow'. Prije početka vegetacije i po drugi put početkom ljeta, dovoljno je obrezati formiranu krošnju da zadrži željeni oblik. Kad uvidimo potrebu uklanjanja starih, oštećenih i suhih izbojaka, u proljeće vršimo sanitarno rezanje čempresa graška .

Također je vrijedno znati da postoji nekoliko vrsta čempresa od graška koje su vrlo povoljne za rezanje . Primjer je čempres od graška 'Squarrosa intermedia', koji se godišnje obreže tako da tvori gusti grm nalik srebrnoplavom jastuku. Ako se ne obreže, postaje rastresiti grm nepravilnog oblika.

Kako postati samouvjeren u obrezivanju biljaka?

Ako niste sigurni kako napraviti rez ili se jednostavno bojite to učiniti, fantastična knjiga "Škola rezanja" pomoći će vam. Zahvaljujući njemu steći ćete povjerenje u obrezivanju biljaka i naučiti kako rezati biljke tako da rastu prema vašim očekivanjima. Nakon čitanja ove knjige, vaš pristup rezanju biljaka vjerojatno će se potpuno promijeniti!

Škola rezanja

Mag. Anna Błaszczak

Na temelju:

Zagórska I., Enciklopedija vrtlarstva. Iglaki , Skarbnica Wiedzy, Varšava 2003., str. 16 i 62;

Orłowska M., Iglaki, kamenjari i ribnjaci , Wydawnictwo Artemis, 2011. str. 18-20;

Kuća za dodjelu br. 4/2009 str. 6, 16, 17, 39, 43, 44.